Afazi Sendromları
SUBKORTİKAL AFAZİLER
Sol thalamus ve sol basal ganglia ve çevresinde oluşan lezyonlardan kaynaklandığına inanılan afazi türleridir. Bu tür sendromlararasında (1) anterior capsular ya da putaminal afazi (2) posteriorcapsular ya da putaminal afazi (3) global kapsular ya da putaminal afazi ve (4) thalamic afazi sayılabilir.
AKICI KORTİKAL AFAZİLER
Wernicke Afazi: lezyon hasarı Wernicke alanı, ya da yakındaki temporal ve parietal bölge içinde olabilir. Merkez olarak superior temporal gyrus’un posterior üçte birlik kısmıdır. Lezyon Wernicke alanı ve inferior parietal alan içindeyse akıcı konuşma ve fonemik parafazi gözlenir.
Lezyon oksipital alana yakın ve daha posterior angular gyrus’ta ise hasta sözel parafazileri, daha posterior’daki lezyonlar ise neologism kullanımlarını ortaya çıkarır.
Wenicke afaziklerinin özellikleri akıcı, prosody, ezgi, ve çekimlerin normal kullanıldığı ama anlam işlevli sözcüklerin yokluğundan dolayı fazla anlamlı olmayan konuşma türüdür.
Kondüksiyon afazi: Lezyon Broca ve Wernicke alanını birbirine bağlayan beyaz madde yolunu (arkuat faskikulus) izlediği için en belirgin özelliği tekrarlama yetisindeki zayıflıktır. Her ne kadar akıcı afazi tipi olarak bilinse de lezyon ne kadar anterior olursa, konuşma da o kadar tutuklaşır.
Transkortikal duyusal afazi: Wernicke alanının posterior’unda parietal ve temporal bölgelerin kavuştuğu yerde hasardan akynaklanır. Güzel tekrarlama yetisinin haricinde özellikleri Wernicke afazisisine çok benzer. Söylenildiği gibi global afazinin transkortical duyusal afaziye dönüşmesi olası değildir.
Etiyolojisi:
TUTUK AFAZİLER
Broka afazisi: Lezyon çoğunlukla Broka alanı olarak bilinen sol lateral frontal, prerolandik,suprasylvian bölgeyi kapsar ve kısaca precentral gyrus’a hemen anterior olan ön üçüncü convolution olarak bilinir.Lezyon orta cerebral damarların üst bölümünün sınırındadır, bazı durumlarda parietal alanı içine alacak derecede posterior olarak uzar. Hasta konuşmasının özellikleri tutuk, gramersiz, prosody, ezgi ve çekim eklerinin olmadığı telgraf tipidir. Kendine söyleneni anlar ve yanlışlarının farkına varabilir.
Transkortikal motor afazi: Bu tür afazi korunmuş tekrarlama ve okuma yetisinin dışında Broka afazisine çok benzer. Broca’lardan farklı olan bir diğer özelliği ise hasta konuşmalarının kekelemeyi andırmasıdır. Lezyon Broca alanına superior ve anterior olan bölgedir ve perisylvian alanın hudut sınırlarındadır. Broca ve özellikle transkortikal motor afazisi olan hastalarda ağız içi organların zayıflığından kaynaklanan disartri gözlemlenir.
Global afazi: En yaygın ve tahrip edici olan afazi türü olarak lezyonu tüm perisylvian bölgeyi (sylvian yarığı boyuca) kapsar. Hatta çoğu lezyonlar korteks altındaki beyaz maddenin derinlerine doğru inerler. Global afaziklerin dilin bütün modalitelerine ilişkin sorunları vardır; kısaca, ne konuşulanı anlarlar ne de konuşmayı üretebilirler.
kaynak: Maviş, İ. Nörojenik Dil ve Konuşma Bozuklukları; ed. Oğuz, H., Dursun, E., ve N,Dursun., Tıbbi Rehabilitasyon. Böl.40, 797-809. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 2.baskı, 2004
Sol thalamus ve sol basal ganglia ve çevresinde oluşan lezyonlardan kaynaklandığına inanılan afazi türleridir. Bu tür sendromlararasında (1) anterior capsular ya da putaminal afazi (2) posteriorcapsular ya da putaminal afazi (3) global kapsular ya da putaminal afazi ve (4) thalamic afazi sayılabilir.
AKICI KORTİKAL AFAZİLER
Wernicke Afazi: lezyon hasarı Wernicke alanı, ya da yakındaki temporal ve parietal bölge içinde olabilir. Merkez olarak superior temporal gyrus’un posterior üçte birlik kısmıdır. Lezyon Wernicke alanı ve inferior parietal alan içindeyse akıcı konuşma ve fonemik parafazi gözlenir.
Lezyon oksipital alana yakın ve daha posterior angular gyrus’ta ise hasta sözel parafazileri, daha posterior’daki lezyonlar ise neologism kullanımlarını ortaya çıkarır.
Wenicke afaziklerinin özellikleri akıcı, prosody, ezgi, ve çekimlerin normal kullanıldığı ama anlam işlevli sözcüklerin yokluğundan dolayı fazla anlamlı olmayan konuşma türüdür.
Kondüksiyon afazi: Lezyon Broca ve Wernicke alanını birbirine bağlayan beyaz madde yolunu (arkuat faskikulus) izlediği için en belirgin özelliği tekrarlama yetisindeki zayıflıktır. Her ne kadar akıcı afazi tipi olarak bilinse de lezyon ne kadar anterior olursa, konuşma da o kadar tutuklaşır.
Transkortikal duyusal afazi: Wernicke alanının posterior’unda parietal ve temporal bölgelerin kavuştuğu yerde hasardan akynaklanır. Güzel tekrarlama yetisinin haricinde özellikleri Wernicke afazisisine çok benzer. Söylenildiği gibi global afazinin transkortical duyusal afaziye dönüşmesi olası değildir.
Etiyolojisi:
TUTUK AFAZİLER
Broka afazisi: Lezyon çoğunlukla Broka alanı olarak bilinen sol lateral frontal, prerolandik,suprasylvian bölgeyi kapsar ve kısaca precentral gyrus’a hemen anterior olan ön üçüncü convolution olarak bilinir.Lezyon orta cerebral damarların üst bölümünün sınırındadır, bazı durumlarda parietal alanı içine alacak derecede posterior olarak uzar. Hasta konuşmasının özellikleri tutuk, gramersiz, prosody, ezgi ve çekim eklerinin olmadığı telgraf tipidir. Kendine söyleneni anlar ve yanlışlarının farkına varabilir.
Transkortikal motor afazi: Bu tür afazi korunmuş tekrarlama ve okuma yetisinin dışında Broka afazisine çok benzer. Broca’lardan farklı olan bir diğer özelliği ise hasta konuşmalarının kekelemeyi andırmasıdır. Lezyon Broca alanına superior ve anterior olan bölgedir ve perisylvian alanın hudut sınırlarındadır. Broca ve özellikle transkortikal motor afazisi olan hastalarda ağız içi organların zayıflığından kaynaklanan disartri gözlemlenir.
Global afazi: En yaygın ve tahrip edici olan afazi türü olarak lezyonu tüm perisylvian bölgeyi (sylvian yarığı boyuca) kapsar. Hatta çoğu lezyonlar korteks altındaki beyaz maddenin derinlerine doğru inerler. Global afaziklerin dilin bütün modalitelerine ilişkin sorunları vardır; kısaca, ne konuşulanı anlarlar ne de konuşmayı üretebilirler.
kaynak: Maviş, İ. Nörojenik Dil ve Konuşma Bozuklukları; ed. Oğuz, H., Dursun, E., ve N,Dursun., Tıbbi Rehabilitasyon. Böl.40, 797-809. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 2.baskı, 2004
0 Yorum:
Yorum Gönder
Kaydol: Kayıt Yorumları [Atom]
<< Ana Sayfa